سلام. بعد از مدت‌ها با یک آموزش جالب برگشتم.

یکی از پیچیده ترین و در عین حال راحت ترین روش نصب اوبونتو/دبیان، نصب با Debootstrap هست. به صورتی که توزیع نهایی، فقط شامل بسته های ضروری هست و برنامه‌ای اضافی داخلش وجود نداره.

البته شک دارم این روش مورد پسند کاربرای عزیزی که تازه به گنولینوکس مهاجرت کردن، واقع بشه. چون بعد از نصب، هیچ محیط گرافیکی‌ای وجود نداره و فقط یک ترمینال هست که داره داد میزنه:

« بیا و من رو کانفیگ کن »

مرحله‌ی اول: (آماده سازی توزیعی برای نصب توزیع نهایی از روی آن)

روش Debootstrap اینجوریه که شما اول یه توزیع مثل دبیان یا اوبونتو رو به صورت نصب یا زنده (Live)، اجرا می کنید و توزیعتون رو از داخل اون ها می‌سازید. پیشنهاد من اجرا کردن توزیع به صورت زنده هست تا ریسک کار به شدت پایین بیاد. از اونجایی که این آموزش مختص به اوبونتو هست، من دیگ حرفی از دبیان نمیزنم تا مطلب به حاشیه نره. شما باید حتما یه توزیع اوبونتو ۱۴٫۰۴، ۱۵٫۰۴ یا ۱۵٫۱۰ داشته باشید تا بتونین اونو به صورت زنده بوت کنین.

 

مرحله‌ی دوم: (آماده سازی Debootstrap)

بعد از بوت شدن توزیع، ترمینال رو باز کنید. (کلیه‌ی کارها توسط ترمینال انجام میشه)

اول باید مخازن توزیع زنده، آماده بشه. از دستور زیر استفاده کنید:

$ sudo sed -i -e s/multiverse// -e s/restricted// -e s/"archive.ubuntu.com"/"ir.archive.ubuntu.com"/ /etc/apt/sources.list

دلیل گذاشتن این دستور، اینه که مخازنی که مورد نیاز نیستن، از سورس حذف بشن تا ترافیک کمتری مصرف بشه و همچنین با عوض کردن آینه به سرور ایران، سرعت کار هم بالاتر بره

حالا باید مخازن رو آپدیت کنید و Debootstrap رو نصب کنید:

$ sudo apt-get update
$ sudo apt-get install debootstrap

 

مرحله‌ی سوم: (آماده سازی هارد برای نصب توزیع)

از میدان جنگ دور می‌شویم. حالا وقت فرستادن تدارکات هست

طبق معمول باید برای نصب یه توزیع گنولینوکسی، پارتیشن های Home، Root و swap رو آماده کنید. البته پارتیشن هوم اختیاری هست ولی خب اگه الان پارتیشن هوم روی هارد موجوده، میتونید اونو به عنوان هوم توزیع جدید هم انتخاب کنید. از اونجایی که توزیع الان به صورت زنده اجرا شده، فرض بر این گذاشته شده که پارتیشن های لینوکسی شما روی هارد موجود و آماده برای استفاده هستن.

لیست پارتیشن ها رو با دستور زیر میتونید ببینید:

$ sudo fdisk -l /dev/sda

به عنوان مثال، پارتیشن روتِ هارد من، به عنوان dev/sda7/ شناخته میشه. پس باید اونو فرمت کنیم:

$ sudo mkfs.ext4 /dev/sda7

حالا باید اونو ماونت کنید. برای اینکه از شلوغ کاری جلوگیری بشه، بهتره یه دایرکتوری مخصوص براش درست کنیم. پس میشه:

$ sudo mkdir /mnt/ubuntu
$ sudo mount /dev/sda7 /mnt/ubuntu

دستور اول یه دایرکتوری توی دایرکتوری mnt/ میسازه و دستور دوم، پارتیشن مورد نظر رو داخل دایرکتوری جدید، ماونت (سوار) میکنه. یادتون باشه که باید به جای sda7، شماره ی مربوط به پارتیشن روت خودتون رو وارد کنید.

مسلما اگه توزیعی از خانواده ی اوبونتو رو به صورت زنده اجرا کردید، خود توزیع به صورت پیش‌فرض از پارتیشن swap‌ موجود روی هارد استفاده می‌کنه. پس نیاز به ماونت کردنش نیست. ولی اگه به دلایلی، این پارتیشن، ماونت نبود یا اصلا پارتیشنی برای swap تا حالا نداشتید پس با این روش باید اون رو ساخت و ماونت کرد:

$ sudo mkswap /dev/sda9
$ sudo swapon

دستور اول پارتیشن dev/sda9/ من رو به عنوان swap‌ فرمت میکنه. شما باید پارتیشن خودتون رو جایگزین کنین.

دستور دوم هم swap رو برای استفاده، روشن میکنه.

ولی همون طور که گفتم، اگه قبلا پارتیشن swap روی هارد داشتین و توزیعتون هم به صورت زنده اجرا شده، پس swap به صورت پیش‌فرض شناسایی و استفاده میشه.

 

مرحله ی چهارم: (نصب توزیع با Debootstrap)

باز برمی‌گردیم به میدان جنگ.

با دستور زیر دانلود و نصب بسته ها شروع میشه:

$ sudo debootstrap --verbose wily /mnt/ubuntu http://ir.archive.ubuntu.com/ubuntu

شرح دستور به این شکل هست:

verbose– : یعنی توضیحات تکمیلی رو در زمان نصب به ما بده.

wily : همون اسم کد اوبونتو ۱۵٫۱۰ هست.

mnt/ubuntu/ : آدرسی هست که قراره برنامه های دانلود شده، داخلش نصب بشه. دقیقا یعنی همون پارتیشن روت.

url : یعنی آدرسی که بسته ها باید ازش دانلود بشن. اگه آدرس رو داخل دستور نمیذاشتیم هم باز از همین آدرس دانلود میشدن. چون ما توی سورس لیست تنظیم کردیم که از این آدرس، بسته ها دانلود بشن.

فلسفه ی دستور debootstrap اینه که اگه برای این دستور، سوییچی نگذاریم، بر اساس همون توزیعی که زنده استفاده می کنید، دستور اجرا میشه. یعنی اگر توزیع زنده ی شما ۱۴٫۰۴ باشه و توی دستور کلمه ی wily رو نگذارید، در این صورت اوبونتو ۱۴٫۰۴ نصب میشه و نه ۱۵٫۱۰. پس باید حتما سوییچ های اصلی رو بنویسیم.

البته من در این آموزش فرض رو بر این گذاشتم که توزیعی که شما به صورت زنده اجرا کردید، همون معماری‌ای رو داره که قراره توزیع جدید هم داشته باشه. یعنی اگه می‌خواهید اوبونتوی ۶۴ بیتی نصب کنید، باید توزیع زنده هم ۶۴ بیتی باشه و …

پس طبق دستور بالا، نصب اوبونتو در اون پارتیشن شروع میشه. تا تموم شدن  نصب شکیبا باشید :). تقریبا ۳۰۰ بسته نصب میشه و نزدیک به ۱۵۰ مگابایت دانلود داره.

 

مرحله‌ی پنجم: (کانفیگ نهایی توزیع برای اجرا شدن در حالت نرمال)

حالا فایل های اساسی سیستم عامل شما دانلود و نصب شده. از الان باید دقت کنید. مراحل حساس هستن.

اول باید سورس لیست توزیع جدید رو کانفیگ کنیم. از دستورات زیر استفاده کنید:

$ echo deb http://ir.archive.ubuntu.com/ubuntu wily main universe > /mnt/ubuntu/etc/apt/sources.list
$ echo deb http://ir.archive.ubuntu.com/ubuntu wily-updates main universe >> /mnt/ubuntu/etc/apt/sources.list
$ echo deb http://ir.archive.ubuntu.com/ubuntu wily-security main universe >> /mnt/ubuntu/etc/apt/sources.list

حالا باید دایرکتوری های اصلی توزیع رو ماونت کنیم تا سیستم عامل جدید، بتونه به صورت واقعی کار کنه.

$ sudo mount --bind /dev /mnt/ubuntu/dev/
$ sudo mount --bind /sys /mnt/ubuntu/sys/
$ sudo mount -t proc /proc /mnt/ubuntu/proc/

اگه پارتیشن home/ یا opt/ و … هم برای کارتون نیاز هست، اونارو هم ماونت کنین تو بخش های خودشون. به فرض:

$ sudo mount /dev/sda8 /mnt/ubuntu/home
$ sudo mount /dev/sda6 /mnt/ubuntu/opt

حالا وقت داخل شدن به توزیع جدید هست:

$ sudo chroot /mnt/ubuntu/ /bin/bash

در این مرحله شما کاربر ریشه هستید. پس دیگه نیازی به sudo نیست.

اولین کار طبق معمول، آپدیت کردن مخازن هست

بعد از آپدیت، باید لینوکس و گراب رو نصب کنید. به ویرایشگر nano هم نیاز پیدا می کنید. مسلما از vi هم میشه استفاده کرد ولی خب حجم nano کمتره و برای شروع کافیه.

# apt-get update
# apt-get install linux-image-generic nano grub-pc

اواسط نصب و کانفیگ، یه صفحه‌ی آبی رنگ ظاهر میشه که ازتون میخواد محل گراب رو مشخص کنید. دو گزینه داره. گزینه ی اول (dev/sda/) رو با دکمه ی space انتخاب و ok کنید. تا گراب به درستی نصب و کانفیگ بشه.

بعد نوبت تنظیم زمان هست:

# dpkg-reconfigure tzdata

اینم مثل گراب، یه صفحه‌ی میاره برای تنظیمات. گزینه ی آسیا رو انتخاب کنید. و در مرحله ی بعد، شهر رو روی تهران بذارید و ok کنید. تا زمان هم به درستی تنظیم بشه.

حالا باید یک یوزر برای توزیعتون درست کنید. به این شکل:

# adduser ubuntu
# adduser ubuntu sudo

دستور اول برای ساختن یوزر جدید هست. ubuntu اسم یوزر انتخابی هست. بعد از اجرای دستور اول، ازتون میخواد رمزی برای یوزر تعیین کنید. بعد هم یک سری اطلاعات مثل نام و شماره تلفن و … که اختیاری هستن.

دستور دوم برای ثبت عضویت در گروه sudo هست. اگه یوزر شما نباید به sudo دسترسی داشته باشه، پس از زدن دستور دوم جلوگیری کنید.

و همیشه یه پسورد هم واسه ی روت بذارید برای روز مبادا. چون ممکنه به دلایلی با مشکل مواجه بشید و لااقل بتونید با کاربر ریشه وارد سیستم بشید.

# passwd

دستور بالا برای دادن رمز به کاربر ریشه هست.

حالا باید برای توزیعتون یه hostname انتخاب کنید. مثلا من Rasubuntu رو انتخاب می کنم

# echo Rasubuntu > /etc/hostname

به صورت پیشفرض، Hostname شما، همون اسم توزیع زنده ی شما هست. پس با دستور بالا میتونید Hostname خودتون رو داشته باشید.

برای ماونت شدن اتوماتیک پارتیشن های اصلی شما موقع بوت، باید فایل fstab رو ویرایش کنید.

با این دستور بازش کنید

# nano /etc/fstab

باید محتویات زیر رو واردش کنید و به جای اعداد جلوی UUID این متن، UUID پارتیشن های مربوطه‌ی خودتون رو جایگزین کنید.

# /etc/fstab: static file system information.
#
# Use 'blkid' to print the universally unique identifier for a
# device; this may be used with UUID= as a more robust way to name devices
# that works even if disks are added and removed. See fstab(5).
#
# <file system>			<mountpoint>		<type>		<options>		<dump><pass>
# / was on /dev/sdb7 during installation
UUID=6714f93d-859b-495a-bbc8-39d4db0d5bf7 	/      	ext4    	errors=remount-ro 	0       1
# /home was on /dev/sdb8 during installation
UUID=05fa3fbe-4485-4510-abbd-820d8dd8225e 	/home  	ext4    	defaults        	0       2
# /opt was on /dev/sdb6 during installation
UUID=1f859759-5etf-41e1-9ef5-e4ced3f61vb6 	/opt   	ext4    	defaults        	0       0
# swap was on /dev/sdb9 during installation
UUID=2f2ff9e0-3eb2-4pfc-8c4d-2c06b4725d2e 	none   	swap    	sw              	0       0

اگه پارتیشن هایی مربوط به home/ یا opt/ ندارین، پس کلا خطهای مربوط بهشون رو وارد فایل خودتون نکنید. فقط / و swap رو وارد کنید و UUID پارتیشن های خودتون رو جایگزین کنید. برای بدست آوردن UUID پارتیشن ها، از دستور زیر در ترمینالی دیگر استفاده کنید:

$ sudo blkid

باقی اطلاعات، مشابه هست.

حالا باید ریبوت کنید:

# reboot

موقع بوت سیستم، توزیع رو انتخاب کرده و وارد سیستم عامل بشید.

اگه فایل fstab رو درست کانفیگ کرده باشید، بدون مشکل وارد میشه و با دادن اسم یوزر و پسورد اون، میتونید وارد بشید. ولی اگه کانفیگ اشتباه باشه، سیستم عامل حالت ro یا همون Read Only به خودش میگیره و بهتون اجازه نمیده که با یوزر وارد بشید و مجبورید با root و پسورد روت وارد بشید.

بعد از وارد شدن، تنها یک کار برای اتمام این آموزش باقی مونده.

کانفیگ Network: برای اینکه توی توزیع جدید، اینترنت داشته باشین باید فایل interface رو کانفیگ کنین.

خروجی این فایل به این شکل هست:

ubuntu@Rasubuntu:~$ cat /etc/network/interfaces
# This file describes the network interfaces available on your system
# and how to activate them. For more information, see interfaces(5).

source /etc/network/interfaces.d/*

# The loopback network interface
auto lo
iface lo inet loopback

هرچند ممکنه فقط دو خط آخر، داخل فایل توزیع شما باشه.

برای راه اندازی شبکه و اینترنت، باید دو خط دیگه هم به این فایل اضافه کنید.

اول باید بدونید اسم واسط شبکه ی شما چی هست. با دستور

$ ip a

می‌تونید اسم واسط شبکه ی خودتون رو ببینید. مثلا eth0 یا enp0s10 و …

حالا باید بر اساس این اسم، دو خط زیر رو وارد فایل بالا کنیم.

auto enp0s10
iface enp0s10 inet dhcp

پس محتویات داخل این فایل به این شکل میشه:

# This file describes the network interfaces available on your system
# and how to activate them. For more information, see interfaces(5).

source /etc/network/interfaces.d/*

# The loopback network interface
auto lo
iface lo inet loopback

# The primary network interface
auto enp0s10 
iface enp0s10 inet dhcp

حالا یک بار باید سیستم رو ریبوت کنید تا کانفیگ شما ثبت و اجرا بشه.

بعد از ریبوت، سیستم شما آماده برای استفاده هست. دیگه به خودتون بستگی داره که چجوری از این توزیع استفاده کنید

 

لینکPDF آموزش:

موفق باشید.