احتمال خیلی زیاد، همه ما یک بار توی عمرمون این صحنه رو دیدیم :

کد

make
make install
make clean

خب ما وقتی یه سورس کدی رو دریافت میکنیم معمولا همراهشم یه Makefile داریم، سازنده اون برنامه، یا همون دوست عزیزی که سورس کد رو برامون نوشته، میتونست بگه کسی که دانلود کرد دیگه خودش بشینه یکی یکی کد ها رو کامپایل کنه و آخرش لینک کنه و این حرفا. ولی خب چون همه توانایی، وقت یا دانش لازم رو ندارن، معمولا یه Makefile نوشته میشه که این کارها درونش صورت بگیره! توی این پست، قراره ما یاد بگیریم که چطور Makefile بنویسیم. اول ببینیم make چیه؟ همونطور که میدونید make به معنای ساختنه. و نرم افزار make هم ساخته شده که بسازه. طبق تعریفی که توی ویکیپدیا و صفحه رسمیش هست، میگن که «نرم افزاریه که فایل های قابل اجرا از یک سری سورس تولید میکنه». البته کارهای دیگری هم میشه باهاش کرد! مثلا همون سورس ها و … رو باهاش منتقل کنیم به جایی که میخوایم و از این قبیل کارا. خب برای نوشتن یک Makefile نیاز به یک ادیتور متنی، نرم افزار make (دقت کنید این نرم افزار جزئی از استاندارد POSIX به حساب میاد و معمولا روی همه یونیکس-لایک ها نصبه)، یک محیط یونیکس لایک (اگر ویندوزی هستید Cygwin یا یک یونیکس لایک مجازی) نیاز داریم. همین؟ درسته همین. حالا با make قراره چی کار کنیم؟ اول بیایم یه Makefile ساده بنویسیم.

سناریوی کلی ما استفاده از نرم افزار echo هست که اونم در یونیکس لایک ها موجوده. ما میخوایم با استفاده از make و echo پیام معروف Hello, World رو نشون بدیم :

کد

all:
	echo "Hello, World"

خب اینجا دو تا توضیح داریم :

یکی این که all چیه؟ این all یه سوییچ عمومی هست که توی همه Makefile ها موجوده. وقتی که شما صرفا تایپ کنید make هرچی که به این سوییچ گفته شده اجرا میشه، حالا میتونه روی فایل خاصی تغییر اعمال کنه یا نه، مثل ما صرفا یکی از برنامه ها رو فراخوانی کنه. و این که اون فاصله زیاد برای چیه؟ هر وقت نوشتید all (یا هر سوییچ دیگه ای) ، کافیه بیاید خط بعدی و Tab رو بزنید (دقت کنید مطلقا از Space استفاده نکنید چون با هم فرق دارن!) و دستور مورد نظرتون رو وارد کنید!. الان میتونید این تکه کد رو در یک فایل به اسم Makefile ذخیره کنید و بعدش تایپ کنید make و نتیجه رو ببینید! خواهید دید اول دستوری که بهش دادیم و سپس نتیجش رو نشون میده.

بسیار خوب! بیایم یک سناریوی دیگه پیاده کنیم. فرض کنیم شما اومدید :

یک برنامه به زبان C نوشتید، و الان میخواید اون رو کامپایل کنید، در یک دایرکتوری خاص به اسم path (که زیرشاخه دایرکتوری Root هست) قرار بدید، و سپس با یک دستور فایل باینری رو از دایرکتوری سورس حذف کنید. 

قطعا به صورت دستی هم میشه انجام داد، ولی خب منطقی ترش اینه که بیایم و از Makefile استفاده کنیم! فرض میکنیم اسم سورس شما src.c هست و در دایرکتوری ای قرار داره! خب میک فایل ما به این شکل میشه :

کد

all: src.c
	gcc -o src src.c
 
install: src
	cp -v src /path
 
clean: src
	rm -v src

خب برای این که اینجا، ما سوییچ های all و install و clean رو روی فایلهای مورد نظرمون اعمال کنیم، اسم فایل های مورد نظر رو جلوی سوییچ ها قرار دادیم. توی all میاد از src.c یک فایل باینری به اسم src میسازه! توی install هم اون باینری رو کپی میکنه توی path (البته چون path زیرشاخه دایرکتوری ریشه ماست، باید make رو با sudo اجرا کنید و فکر کنم ترکیب sudo و make و install شدیدا براتون آشناس )، توی clean هم اومدیم اون فایل باینری رو پاک کردیم! به همین سادگی!

توی این پست سعی کردم تا حد امکان، ساده توضیح بدم چرا که واقعا ساده تر از این نمیشد make رو توضیح داد. البته میشه Makefile های بسیار پیچیده تری هم نوشت که همه می بینیم هستن! مثلا Makefile های FreeBSD هر کدوم غولی به حساب میان. ولی برای پروژه های ساده، خوندن و دونستن همین پست هم کافیه.

امیدوارم که این پست به دردتون خورده باشه، موفق باشید