KDE یک جامعه‌ی بین‌المللی نرم‌افزار آزاد است که ابزارهایی چند سکویی (cross-platform) را برای اجرا روی گنو/لینوکس، FreeBSD، مایکروسافت ویندوز، سولاریس و سیستم‌ عامل‌های Mac OS X تولید می‌کند. شناخته‌‌شده‌ترین قسمت KDE، دسکتاپ پلاسما (پوسته‌ی پلاسما) و محیط دسکتاپ آن است که محیط کاری پیش‌فرض بسیاری از توزیع‌های گنو/لینوکس و همچنین BSDها از جمله Slackware, Kubuntu، Mandriva، OpenSUSE، PCLinuxOS، Sabayon، PC BSD و … است. البته KDE فراتر از یک محیط دسکتاپ (DE) و در واقع مجموعه‌ای گسترده از نرم‌افزارهاست. به همین دلیل از زمان انتشار KDE 4.4 به بعد، به آن KDE Software Compilation یا همان KDE SC نیز گفته می‌شود. یکی از نقاط قوت KDE وجود تنظیمات جزئی مختلف و متعدد در تمام ارکان و اجزای ریز و درشت سیستم و محیط دسکتاپ است. شاید بگویید این‌ که ممکن است موجب گیج شدن کاربران تازه‌کار و یا گِله‌ی طرفداران مینیمالیسم شود؛ خوشبختانه دنیای نرم‌افزارهای آزاد سرشار از انتخاب‌های مختلف و آلتِرنِتیوهاست، همچنین وجود امکان تغییر کوچک‌ترین جزییات همیشه یک مزیت به شمار می‌آید. KDE این امکان را برای شما فراهم آورده که محیط دسکتاپ را بسیار مینیمالیست و یا شلوغ و پر زرق و برق کنید؛ KDE حق انتخاب را به شما داده و برخلاف دیگر DEها (گنوم/گنوم شل) هیچ چیز را به شما تحمیل نمی‌کند. در این مقاله قصد داریم شما را با چشمه‌ای از قابلیت‌های شخصی‌سازی این DE قدرتمند آشنا کنیم.

به تصویر زیر دقت کنید:

در اینجا ما با محیطی ساده‌ روبرو هستیم که شاید به نظر چندان هم قابل شخصی سازی نباشد، اگر شما هم همین‌طور فکر می‌کنید لطفاً ما را تا پایان مقاله همراهی بفرمائید.

ابتدا لازم است تنظیمات زبان را در حالتی قرار دهیم که به زبان پارسی دسترسی داشته باشیم، پس به ترتیب زیر عمل کنید:

به مسیر زیر بروید:

Kickoff> System Settings> Input Devices> Keyboard

در این قسمت کافیست گزینه Configure layouts را تیک بزنید و Add را در پایین آن فشار دهید، با پنجره‌ای شبیه پنجره‌ی زیر روبرو خواهید شد. منوی کشویی اول را باز کنید و چند بار حرف P را فشار داده تا به واژه‌ی Persian برسید، سپس دکمه OK را فشار دهید.

شاید شما هم به Alt+Shift برای تغییر زبان عادت دارید ولی انتخاب بهتری نیز وجود دارد، به سربرگ Advanced در همان قسمت Keyboard بروید و تیک جعبه‌ی Configure keyboard options را بزنید، به سراغ Key(s) to change layout رفته و آن را باز کنید، با انتخابهای فراوانی روبرو خواهید شد، ولی بهترین انتخاب چیست؟ در KDE عملاً کلیدهای ویندوز هیچ وظیفه‌ای ندارند و این مورد می‌تواند گزینه مناسبی برای بکارگیری این دکمه‌های بیکار باشد، پس گزینه Left Win (to First layout), Right Win/Menu (to last layout)‎ را انتخاب کنید. اما مزیت این کار نسبت به Alt+Shift در چیست؟ در کل این کلیدهای بی‌مصرف مورد استفاده قرار می‌گیرند، ولی برتری اصلی این است که نه تنها دیگر با کلیدهای ترکیبی کاری نداریم بلکه نیازی به چک کردن زبان سیستم قبل از تایپ کردن هم نیست. زمانی که قصد نوشتن داشته باشید، کافیست یک لحظه کلید راست یا چپ ویندوز را فشار دهید و با خیال آسوده به کار خود ادامه دهید بدون اینکه نیازی به چک کردن حالت قبلی زبان سیستم باشد (در صورتی که صفحه کلید شما فقط یک کلید ویندوز داشته باشد، مانند اکثر لپ‌تاپ‌ها، کلید منو که در بین کلید‌های Alt و Ctrl راستی واقع شده است وظیفه‌ی کلید ویندوز سمت راست را ایفا می‌کند).

زبان را که تنظیم کردیم به سراغ فضای کاری (workspace) می‌رویم، احتمالا شما نیز با ما موافقید که کار تنها در یک فضای کاری، احساس خفگی به انسان می‌دهد! دوباره به System Settings بروید و بر روی Workspace Behavior کلیک کنید، در قسمت Vitual Desktops عدد جلوی Number of desktops را بر روی عدد دلخواهتان قرار دهید (مثلاً ۴). پس از این کار، فضای بیشتری در اختیار شما خواهد بود.

بد نیست سری هم به رفتار سیستم نسبت به موقعیت ماوس بزنید، بدین منظور به قسمت Screen Edges بروید. تنظیماتی که ما اعمال کرده‌ایم این‌گونه است:

• گوشه چپ-بالا Present Windows all Desktops
• گوشه راست-بالا Present Windows Current Desktop
  
• گوشه چپ-پایین Show Dashboard
• گوشه راست-پایین Desktop Cube – Cube یا Desktop Grid (حالت Desktop Grid بسیار کاربردی‌تر است و ما را بین فضاهای کاری راحت‌تر و سریع‌تر جابجا می‌کند و همچنین می‌توانیم در این حالت پنجره‌ها را نیز بین فضاهای کاری جابجا کنیم)

وقت بازی با ماوس است! بعد از ذخیره‌ی تغییرات، چند پنجره را در فضاهای مختلف کاری باز و ماوس خود را به گوشه‌های مختلف دسکتاپ هدایت و نتیجه‌ی کار خود را مشاهده کنید.

با کمی افکت‌های خیره‌کننده چطورید؟ به System Settings رفته و Desktop Effects را انتخاب کنید و در ادامه به سراغ سربرگ All Effects بروید. مجال صحبت درباره‌ی تمام گزینه‌ها نیست پس شما را دعوت به انجام آزمون و خطا می‌کنم، با این حال چند گزینه که در این قسمت مورد استفاده قرار داده‌ایم از این قرارند:

• Glide: افکتی که در حین باز و بسته کردن پنجره ها آن را مشاهده می‌کنید.
• Wobbly Windows: برای حالت ژله‌ای پنجره ها در حین جابجا کردنشان.
• Slide Back:این افکت را زمانی مشاهده می‌کنید که بین پنجره‌ها جابجا می‌شوید (بقیه پنجره ها به صورت کشویی به پشت پنجره انتخاب شده می‌روند).
• Resize Windows: این افکت به روانتر شدن تغییر سایز پنجره‌ها کمک می‌کند (پنجره‌ها را Resize کنید و خودتان مشاهده کنید).

به سربرگ General برگردید و Effect for window swiching را بر روی Cover Switch و Effect for desktop swiching را بر روی Desktop Cube Animation قرار دهید. تأثیر گزینه اول زمانی مشخص می‌شود که بین پنجره‌ها با Alt+Tab جابجا شوید و گزینه دوم زمانی خودش را نشان می‌دهد که بین فضاهای کاری حرکت کنید.

تغییر ظاهر KDE:

KDE قابلیت شخصی‌سازی فوق‌العاده بالایی دارد (خیلی بیشتر از آنچه تصورش را کنید!)، از آن‌جا که مجال پوشش کامل امکانات، جزییات و تنظیمات KDE در مورد شخصی‌سازی در یک پست نیست، در این پست به نحوه‌ی استفاده از رایج‌ترین ویجت استایل KDE یعنی QtCurve (البته غیر از Oxygen که پیش‌فرض است) و همچنین Smaragd که امکان استفاده از تم‌های Emerald را تحت Kwin (مدیر پنجره‌ی KDE) میسر می‌سازد، بسنده می‌کنیم:

*دستوراتی که در پی می‌آید مربوط به آرچ‌لینوکس هستند (با کمی جستجو می‌توانید روش نصب این برنامه‌ها را در دیگر توزیع‌ها نیز بیابید).

اول از همه Smaragd را از مخزن کاربران آرچ (AUR)‌ نصب کنید:

$yaourt -S smaragd

و سپس دستور زیر را اجرا کنید:

$mkdir ~/.emerald/theme/

بعد از آن بسته‌های زیر را نصب کنید:

#pacman -S qtcurve-gtk2 qtcurve-kde4 lxappearance

qtcurve-gtk2: استایل QtCurve برای نرم‌افزارهای gtk2

qtcurve-kde4: استایل QtCurve برای نرم‌افزارهای KDE4/Qt

lxappearance: نرم‌افزار تغییر تنظیمات ظاهری برنامه‌های gtk2

بدین ترتیب با انتخاب استایل QtCurve برای برنامه‌های KDE4 و همچنین برنامه‌های gtk2 (از طریق lxappearance) ظاهری زیبا و کاملا یک‌پارچه بین تمام برنامه‌های KDE/Qt و gtk2 خواهید داشت.

روش استفاده از استایل‌های QtCurve، ازماراگد (Smaragd) و چند مورد دیگر مربوط به شخصی‌سازی محیط دسکتاپ را با مثال برای شما توضیح می‌دهیم:

به این صفحه مراجعه و فایل مربوطه را با انتخاب گزینه Download در قسمت بالا-راست دریافت کنید. البته می‌توانید این فایل را به طور مستقیم از اینجا نیز دریافت کنید. بعد از دانلود آن را باز (=Extract) کرده و وارد پوشه اکسترکت شده شوید. ابتدا نام فایل N.7 را به N.7.qtcurve تغییر دهید. حال فایل N.7.tar.gz را نیز اکسترکت و محتویات آن را در پوشه ‎~/.emerald/theme کپی کنید (پوشه ‏‎.emerald مخفیست).

به مسیر System Settings> Application Appearance بروید. در قسمت Style منوی کشویی Widget Style را باز و گزینه QtCurve را انتخاب کنید، سپس بر روی Configure در کنار همان منو کلیک کرده و در پنجره باز شده دکمه Import را فشار دهید، اکنون به پوشه‌ی حاصل از اکسترکت فایل دانلود شده رفته و فایلی را که به N.7.qtcurve تغییر نام دادید، انتخاب و OK کنید. ظاهر برنامه‌های gtk2 را نیز باید یک‌پارچه کنیم؛ بدین منظور lxappearance را اجرا نموده (از طریق ترمینال یا به اسم Customize Look and Feel در منوی Kickoff یا Lancelot) و از تب استایل QtCurve را انتخاب نمایید. از طریق lxappearance آیکان‌ست، فونت، تم نشانگر ماوس و دیگر جزییات نرم‌افزارهای gtk2 را نیز می‌توانید تغییر دهید.

بعد از Style نوبت Colors است، در این قسمت بر روی Import Scheme کلیک و باز به سراغ پوشه قبلی بروید، اینبار فایل N7.colors را برگزینید.

وقت تغییر Iconهاست، ابتدا به این صفحه رفته و آخرین نسخه از آیکان‌ست KFaenza را دانلود کنید، سپس به سراغ قسمت Icons رفته و بر روی Install Theme File کلیک کنید. اکنون آیکان‌ستی را که دانلود کردید به برنامه نشان داده و در آخر آن را انتخاب و تأیید کنید.

فونت نیز در زیبایی دسکتاپ نقش مهمی دارد؛ چند فونت خوانا، زیبا و شیک عبارتند از:

Droid Sans, Segoe UI Semibold, Myriad, Cuprum, Apres, Calibri, Ubuntu و …

به منظور رندر هر چه بهتر فونت‌ها و خواناتر شدن آن‌ها Use anti-aliasing را Enable کنید. همچنین بر روی Configure کلیک کرده، Use sub-pixel rendering را نیز Enable کنید و Hinting style را روی Slight قرار دهید (البته اگر نمایشگر شما LCDست).

خب به System Settings برگردید و این‌بار وارد Workspace Appearance شوید، در قسمت Window Decorations، دکور Smaragd را انتخاب کنید. به تب Desktop Theme رفته و تم Tibanna را بر‌گزینید (چنانچه این تم را ندارید با کلید بر روی Get New Themes می‌توانید آن را جستجو و نصب کنید. البته شما مختارید هر Plasma Themeی را که دوست دارید دانلود و استفاده کنید، Tibanna یک مثال است).

به تب Splash Screen رفته و نمای ورودی KDE را تغییر دهید (اگر مایلید)، به این صفحه مراجعه و فایل مربوطه را دانلود کنید، سپس بر روی Install Theme File کلیک کرده، پنجره را به سمت فایل دانلود شده هدایت و آن را نصب نمایید.

شخصی‌سازی پنل‌(ها)؛ ابتدا پنل اصلی را حذف کنید، برای اینکار روی پنل راست کلیک (Right click) و Panel Options > Remove this Panel را انتخاب کنید. بعد از تأیید نوبت اضافه کردن یک پنل جدید مطابق با نیاز شماست، بر روی دسکتاپ راست کلیک کرده و Add Panel> Empty Panel را فشار دهید. سپس بر روی پنل راست کلیک کرده و Panel Settings را انتخاب کنید. چنانچه از جایگاه پنل خود راضی نیستید بر روی Screen Edge کلیک کرده و همزمان پنل را به گوشه مورد نظر خود بکشید (ما پنل را از بالا به پایین آوردیم). با انتخاب Height ارتفاع پنل را به اندازه دلخواه تغییر دهید. قبل از هر کاری Widgetهای System Tray، ‎Lancelot Launcher و Task Manager را به پنل اضافه کنید. نوبت جابجا کردن Widgetهاست؛ به Panel Options> Panel Settings رفته و هر کدام از Widgetها را سر جای خودش قرار دهید (طبق میلتان). اگر پنل ماگزیماید به نظرتان چندان جذاب نیست، می‌توایند کمی آن را از دو طرف کوتاه کنید، برای این‌کار مجدداً به Panel Options> Panel Settings رفته و با استفاده از فلش‌های جلو و عقب کمی پنل را کوتاه کنید. سپس به More Settings رفته و دو گزینه‌ی Panel Alignment = Center و Windows can cover (با انتخاب این گزینه، پنل توسط پنجره‌ها پوشیده شده و فضای دسکتاپ را نمی‌گیرد و همچنین با بردن ماوس به سمتش نمایان می‌شود که این خود ویژگی خیلی مفیدیست) را برگزینید، پنل آماده است. شما می‌توانید از یک داک مانند avant–window–navigator به جای پنل و یا در کنار آن استفاده کنید ولی به هر حال پنل‌ها تمام نیاز شما را برطرف خواهند کرد.

Folder View بر روی دسکتاپ؛ دلفین را باز و به مسیر خانگی خود روید، پوشه‌ی دسکتاپ را گرفته، بکشید و در دسکتاپ رها کنید. سه گزینه در پیش روی شما نمایان می‌شود؛ گزینه Folder view را انتخاب کنید، سپس پنجره باز شده را به جای دلخواه خود حرکت و اندازه آن را متناسب با نیازتان تغییر دهید. برای دسترسی راحت به پارتیشن‌ها و یا مسیرهای مختلف می‌توانید یک فولدر با نام links در مسیر دلخواه خود بسازید و به تعداد لازم، شورتکاتِ مسیر داده شده به پارتیشن‌ها یا دایرکتوری‌های مورد نظر را در آن قرار دهید. همچنین می‌توانید با کمی سلیقه به خرج دادن آیکان‌های زیبایی برای آن‌ها تعریف کنید؛ ما این کار را کردیم و فولدر links را به سمت دسکتاپ کشیدیم و مانند فولدر دسکتاپ آن را درجای مناسب قرار دادیم.

داشتن یک Device Notifier بر روی دسکتاپ خیلی کاربردی خواهد بود پس بر روی دکستاپ راست کلیک کرده و Add Widget را انتخاب کنید، Device Notifier را جستجو و اضافه نمایید. بدون ساعت نمی‌شود، پس Widgetی با نام Analog Clock را به دسکتاپ خود اضافه کنید (نیازی به اضافه کردن Widget تاریخ نیست چون با کلیک بر روی ساعت تاریخ نمایش داده می‌شود). Widgetهای دلخواه خود را به صفحه اضافه کنید. ما در اینجا Widgetهای Network Monitor و Analog Meter را (با دریافت از اینترنت) به صفحه‌ی خود اضافه کردیم تا وضعیت حافظه، CPU و شبکه را بر روی دسکتاپ مشاهده کنیم. در آخر می‌توایند با راست کلیک بر روی دسکتاپ و انتخاب گزینه Lock Widgets تمام Widgetها و پنل‌ها را برای عدم تغییر مجدد قفل کنید.

انتخاب یک وال‌پیپر زیبا؛ برو روی دسکتاپ راست کلیک کرده و گزینه Desktop Settings را کلیک و با توجه به سلیقه‌ی خود پس زمینه‌ای را که هماهنگی بیشتری با محیط دسکتاپ دارد انتخاب کنید.

شما را به دیدن تصاویری از میزکاری که با هم و در طی این مقاله شخصی سازی کردیم دعوت می‌کنیم:

Dolphin

این هم یک نمونه از میزکار با سبک تاریک و داکِ AWN:

و در پایان چند نمونه‌ی جذاب دیگر از محیط شخصی‌سازی شده‌ی KDE با استفاده از استایل QtCurve و ازماراگد:

Screenshot 1

Screenshot 2

Screenshot 3

Screenshot 4

Screenshot 5

اکنون شما تا حدودی با نحوه‌ی شخصی‌سازی آشنا شده‌اید، گزینه‌ها در اختیار شماست؛ همان‌گونه که می‌خواهید KDE را بسازید. این مقاله تنها اشاره‌ای به چند مورد کوچک از شخصی‌‌سازی در این DE قدرتمند بود.