در فایل‌سیستم های عادی پاک کردن یک فایل لزوما به معنی از دست رفتن همیشگی آن فایل نیست. زمانی که یک فایل از فایل‌سیستم شما پاک می شود در حقیقت تنها اطلاعات متای (Meta data) آن از بین می رود، و دیتای اصلی تا وقتی که جای این فایل توسط اطلاعات یک فایل دیگر بازنویسی نشود در یک نقطه دست نخورده در درون فایل‌سیستم باقی می‌ماند. این بدین معنی است که اگر شما یک فایل را به صورت تصادفی پاک کنید هنوز شانس بازگرداندن آن وجود دارد.

در این آموزش، نحوه بازیابی فایل‌های پاک شده در گنو/لینوکس را با هم مرور خواهیم کرد.
نرم‌افزارهای ریکاوری متعددی در گنو/لینوکس موجود است که یکی از آن‌ها PhotoRec نام دارد؛ این نرم‌افزار آزاد تحت مجوز GPLv2 (و بالاتر) و برای پلتفرم های ویندوز، گنو/لینوکس، مک و بی‌اس‌دی منتشر شده است.

ویژگی‌های PhotoRec

همانطور که از نام این برنامه بر می‌آید، این نرم‌افزار در ابتدا با هدف بازیابی تصاویر دیجیتال طراحی شد اما در روند توسعه طولانی مدت خود به یک نرم‌افزار همه‌کاره در امر ریکاوری تبدیل شده که انواع فرمت‌های مختلف را پشتیبانی می‌کند.

PhotoRec فایل‌های از دست رفته را با چک کردن بلوک‌های دیتا به صورت یک به یک و مطابقت دادن آن‌ها با دیتابیس داخلی خود (signature database) از فایل تایپ‌های مختلف بازیابی میکند.

فایل فرمت‌های مورد پشتیبانی: ویدئو (avi, mov, mp3, mp4, mpg)، عکس (jpg, gif, png)، فایل‌های صوتی (mp3, ogg)، متون و اسناد (doc(x), ppt(x), xls(x), html),فایل‌های زیپ (gz, zip) و…
فایل‌سیستم‌های مورد پشتیبانی: EXT2, EXT3, EXT4, HFS+, FAT, NTFS, exFAT

نرم افزار PhotoRec نه تنها بازیابی فایل‌ها از روی هارد دیسک را به خوبی انجام می‌دهد بلکه توانایی بازگرداندن فایل‌هایی که قبلا بر روی CD/DVD، USB stick، مموری کاردها و… ذخیره شده بودند را نیز دارد. پس اگر بصورت اتفاقی عکس‌های دیجیتالی خود که بر روی مموری کارد دوربین دیجیتالی شما ذخیره شده‌اند را پاک کردید با PhotoRec می‌توانید آن‌ها را بازگردانید.

نصب PhotoRec بر روی گنو/لینوکس

در سایت رسمی PhotoRec باینری‌های مربوط به پلتفرم‌های مختلف در دسترس است.

برای نسخه ۳۲ بیت لینوکس:

wget http://www.cgsecurity.org/testdisk-6.14.linux26.tar.bz2

tar xvfvj testdisk-6.14.linux26.tar.bz2

برای نسخه ۶۴ بیت لینوکس:

wget http://www.cgsecurity.org/testdisk-6.14.linux26-x86_64.tar.bz2

tar xvfvj testdisk-6.14.linux26-x86_64.tar.bz2

فایل اجرایی PhotoRec با نام photorec_static در محل اکسترکت وجود دارد.

بازیابی ویدیو ها و تصاویر پاک شده

زمانی که یک فایل را به صورت تصادفی پاک می‌کنید چیزی که خیلی اهمیت دارد این است که هیچ فایل دیگری را بر روی همان هارد دیسک یا مموری کارد ذخیره نکنید، تا فایل پاک شده توسط اطلاعات جدید محو نشود.

به محض اینکه متوجه از دست رفتن اتفاقی فایل شدید، برای بازگرداندن آن PhotoRec را اجرا کنید.

sudo photorec_static

پس از اجرای برنامه، لیستی از مدیا‌های در دسترس به شما نشان داده می‌شود. مدیایی که فایل پاک شده در آن قرار داشته را انتخاب کنید.

بعد, پارتیشنی که فایل پاک شده در آن بوده را انتخاب کنید.

نوع فایل‌سیستم پارتیشن را انتخاب کنید. در حالت کلی نوع فایل‌سیستم را از خروجی دستور mount می‌توان بدست آورد و همچنین ابزارهای گرافیکی نظیر GNOME Disks نیز کار را ساده می‌کنند. معمولا مموری دوربین‌های دیجیتال با فایل‌سیستم VFAT فرمت شده‌اند و ما در این مورد در حال بازیابی اطلاعات یک دوربین Canon هستیم. پس ما Other را انتخاب می‌کنیم.

اگر کل مموری باید مورد بررسی قرار گیرد گزینه Whole را انتخاب کنید. در این مورد، گزینه Free را که به معنی فضای تخصیص نیافته است را انتخاب می‌کنیم.

یک مسیر برای قرارگیری فایل‌هایی که قرار است بازیابی شوند انتخاب کنید. توجه داشته باشید که لازم است پارتیشنی غیر از پارتیشن آنالیز شده را برگزینید. زمانی که مسیر را انتخاب کردید کلید “C” را فشار دهید.

در این لحظه PhotoRec خواندن یک به یک سکتورها را برای پیدا کردن فایل پاک شده آغاز می کند. پیشرفت فرآیند بازیابی در این مرحله قابل مشاهده است. بسته به اینکه حجم مدیای مورد نظر چقدر است ممکن است این فرآیند چند دقیقه و یا بیشتر به طول بیانجامد.

بعد از کامل شدن اسکن، فایل‌های بازیابی شده در فولدری که از قبل تعیین کرده‌اید ذخیره خواهند شد. لطفا توجه داشته باشید که سایز یک فایل بازیابی شده ممکن است هم اندازه و یا بزرگ‌تر از فایل اصلی باشد.

امیدواریم به فایل‌های با ارزش خود دست پیدا کرده باشید. نظر خود را در مورد این برنامه و تجربه شخصی خود از عملکرد آن را با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید. همینطور اگر نرم‌افزار دیگری می‌شناسید معرفی آن می‌تواند گره از کار بسیاری باز کند.

برگرفته از +