روز گذشته کنونیکال خبر از محصولی جدید و متفاوت  داد؛ بله اوبونتو هم به جمع سیستم‌عامل‌های تلفن همراه اضافه شد!

در تصویر زیر، نمایی کلی از این سیستم‌عامل را مشاهده می‌کنید:

پیش‌تر نیز اوبونتو با معرفی پروژه‌ی اوبونتو برای اندروید نشانه‌هایی از تمایل برای حضور در عرصه دستگاه‌های پست پی سی ارائه کرده بود؛ همچنین در مصاحبه‌های گوناگون، مسئولان این شرکت از تمایل خود برای حضور در این عرصه سخن به میان آورده بودند. و حالا کمتر از یک سال پس از معرفی پروژه اوبونتو برای اندروید شاهد سیستم‌عامل مستقل و اختصاصی اوبونتو برای تلفن‌های هوشمند هستیم.

ویژگی‌ها

در وبسایت اوبونتو برای معرفی این سیستم‌عامل آمده است:

[اوبونتو برای موبایل] طراحی شده است تا دسترسی به تمامی محتویات تلفن شما را آسان، و دسترسی به برنامه‌هایتان را همه‌جانبه سازد. هر گوشه از صفحه، کار مخصوصی انجام می‌دهد؛ که نتیجه آن دسترسی بلامانع به برنامه‌ها، محتویات و تنظیمات شماست، بدون اینکه مجبور باشید هر بار به صفحه اول باز گردید. همچنین دستگاه موبایل مجهز به اوبونتو، به خوبی در کنار دیگر اعضای خانواده اوبونتو مانند دسکتاپ و تلویزیون جای می‌گیرد. نتیجه همه این‌ها، تجربه‌ای منحصر به فرد و سرشار از زیبایی است.

اوبونتو از حرکات لمسی متعددی از گوشه‌ها به صفحه استفاده می‌کند تا دسترسی به محتویات یا تغییر برنامه‌ها را به ساده‌ترین و سریع‌ترین صورت ممکن انجام دهد و همانطور که در متن بالا ذکر شد، هر گوشه کار مخصوص خود را انجام می‌دهد. درپایین، سه ویژگی‌ منحصر به فرد این سیستم‌عامل را به تفصیل با یکدیگر مرور می‌کنیم:

۱. میزان دسترس پذیری در رابط کاربری

یک حرکت ساده از گوشه چپ به راست، نهایت کاری‌ است که باید انجام دهید تا فهرست برنامه‌های مورد علاقه خود (که درست شبیه لانچر در میزکار یونیتی است) را مشاهده کنید. به منظور باز کردن یکی از برنامه‌های موجود در این فهرست، کافیست بدون برداشتن انگشت خود، در فهرست حرکت کنید و بعد از اینکه به برنامه مورد نظر رسیدید، انگشت‌تان را بردارید تا آن برنامه باز شود! در پایین این لیست، گزینه‌ای با لوگوی اوبونتو قرار دارد که با حرکت انگشت روی آن و سپس برداشتن انگشت، به صفحه خانگی‌تان هدایت خواهید شد. به شخصه فکر می‌کنم بهتر بود این گزینه در ابتدای لیست قرار داشت، اما باید منتظر ماند تا نتیجه امتحان آن در عمل نیز مشخص شود. در صفحه خانگی، درست شبیه لنز خانگی در میزکار یونیتی، برنامه‌هایی که اخیراً استفاده کرده‌اید را خواهید دید. علاوه بر آن، کسانی که با شما تماس گرفته‌اند نیز به ترتیب زمانی مرتب شده‌اند تا در صورت نیاز، بتوانید سریع‌ و آسان با آن‌ها در تماس باشید. ویژگی خوب صفحه خانگی این است که می‌توانید آن را طوری تنظیم کنید که علاوه بر موارد پیش‌فرض، اطلاعات دیگری را از صدها منبع دیگر (مانند ویکی‌پدیا، فروشگاه‌های اینترنتی، رادیوهای اینترنتی و …) نمایش دهد.

در بالای این قسمت، یک کادر جستجو قرار دارد که با کشیدن آن به پایین صفحه، می‌توانید به صورت همزمان از ویژگی جستجوی آنلاین، یا جستجوی محتویات تلفن خود استفاده کنید. نکته مثبت دیگر در مورد این کادر جستجو این است که زمانی که شما به تایپ مشغول می‌شوید، اوبونتو به صورت خودکار بهترین منابع را برای جستجو انتخاب می‌کند تا نزدیک‌ترین گزینه به منظور شما را در اختیارتان قرار دهد، که از میان این گزینه‌ها می‌توان به فیلم‌های موجود برای دانلود، خرید بلیط سینمای محلی و فهرستی از کتاب‌های موجود برای خرید اشاره کرد، که دسترسی به آن‌ها با چند حرکت ساده به سمت بالا و پایین، میسر خواهد شد.

همانطور که در تصویر ملاحظه می‌کنید، در کنار کادر جستجو، موارد دیگری مانند میزان باتری، میزان آنتن‌دهی، بلندی صدا و یک آیکن به شکل پاکت نامه قرار دارد که در تمامی سیستم‌عامل‌های موبایل، به آیکن‌های نمایش دهنده وضعیت معروف هستند. شاید فکر کنید که به دلیل کوچک بودن آن‌ها، انتخابشان کار مشکلی خواهد بود؛ اما خوب است بدانید که برای آن نیز چاره‌ای اندیشیده شده است. کافیست انگشت خود را روی یکی از آیکن‌ها قرار داده و کمی به سمت پایین بکشید، و سپس بدون برداشتن انگشتتان، به سمت چپ یا راست حرکت کنید. خواهید دید که با این کار، سایر آیکن‌ها انتخاب می‌شوند. برای نمایش اطلاعات هر کدام، کافیست کاربر انگشت خود را کاملاً به سمت پایین حرکت دهد. به گفته مارک شاتلورث: «هر چه در اوبونتو قابل دیدن است، قابل استفاده کردن است.». اگر می‌خواهید حداکثر استفاده را از فضای خود داشته باشید، با یک حرکت انگشت به سمت بالا، می‌توانید آن‌ها را مخفی کنید، و برای بازگرداندنشان، عکس این حرکت را انجام دهید.

آیکن پاکت‌نامه در نوار وضعیت، نماینده سیستم اطلاع رسانی اوبونتو است. به این صورت که تمامی برنامه‌های مبتنی بر وب (به قسمت برنامه‌ها مراجعه کنید) به آن دسترسی دارند و هر اتفاق جدیدی را به اطلاع شما می‌رسانند. برای مثال، در این قسمت پیامک‌های دریافتی، پیغام‌های دریافت شده از فیسبوک یا پاسخ‌های داده شده به شما در توئیتر را خواهید دید. همچنین در صورت داشتن تماس ناموفق (Missed Call) یک ورودی  در این قسمت قرار داده می‌شود.

یک حرکت از سمت چپ به راست در صفحه خانگی، محتویاتی که شما به دفعات استفاده کرده‌اید را در اختیارتان می‌گذارد. این محتویات شامل افراد موجود در دفتر تلفن شما که بیشترین تماس را با آن‌ها داشته‌اید، آهنگ‌هایی که به کرات اجرا‌ کرده‌اید، ویدئوهایی که به دفعات دیده‌اید و برنامه‌هایی که بیشتر از دیگر برنامه‌ها باز کرده‌اید می‌شود. می‌توان گفت که مهمترین اطلاعات شما، تنها چند حرکت لمسی با شما فاصله دارد.

در قسمت برنامه‌ها، فهرستی از برنامه‌های نصب شده و علاوه بر آن، فهرستی از برنامه‌های موجود برای دانلود وجود دارد؛ باز هم شبیه لنز برنامه‌ها در میزکار یونیتی. همچنین دسترسی مستقیم به این فهرست با حرکت انگشت از گوشه سمت چپ صفحه به سمت راست و سپس برداشتن انگشت حاصل می‌شود.

در صورتی که چندین برنامه را اجرا کرده‌اید، حرکتی کامل از سمت راست به چپ، شما را به آخرین برنامه‌ای که مشغول استفاده از آن بوده‌اید برمی‌گرداند، و حرکتی دیگر به همین ترتیب، شما را به برنامه قبل از آن هدایت خواهد کرد، و الی آخر.
حال نوبت به ضلع پایین صفحه می‌رسد. هنگامی که با برنامه‌ای کار می‌کنید، برای مشاهده گزینه‌های مربوط به تنظیمات آن برنامه، انگشت خود را از ضلع پایینی، به سمت بالا حرکت دهید تا تنظیمات آن مشاهده شود.

ویژگی HUD در میزکار یونیتی را مطمئناً به خاطر دارید. در نسخه موبایل اوبونتو نیز یک ویژگی مانند HUD وجود دارد، با این تفاوت که به جای تایپ کردن، کافیست با یک فرمان صوتی به تلفن خود بگویید که کدام گزینه را در برنامه فعلی انتخاب یا اعمال کند!

برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید این ویدئو (۹ مگابایت) که یک دمو از این سیستم‌عامل است را دانلود و مشاهده کنید.

۲. برنامه‌ها

در اوبونتو برنامه‌های مبتنی بر وب و برنامه‌های بومی به خوبی در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند. هر کدام از برنامه‌های مبتنی بر وب آیکن‌های مختص خود را دارا بوده و به سیستم پیغام رسانی سیستم (همان آیکن پاکت نامه که در نوار وضعیت قرار دارد) دسترسی دارند. بنابر‌این برنامه‌هایی مانند Gmail، Google Maps، Twitter، Facebook و Spotify همگی در دسترس شما قرار دارند. و به دلیل وجود API های اوبونتو برای برنامه‌های مبتنی بر وب، توسعه دهندگان می‌توانند وبسایت خود را در قالب یک برنامه برای اوبونتو درآورند.

اما HTML5 تنها ویژگی اوبونتو نیست. برنامه‌های بومی در اوبونتو به دلیل مبتنی نبودن بر جاوا و ماشین مجازی آن، از سرعتی قابل توجه برخوردارند و می‌توانند از تمامی ویژگی‌های سخت‌افزاری تلفن همراه (اعم از ویژگی‌های پردازنده و سخت‌افزار گرافیکی) استفاده کنند، همچنین، کمترین ردپا را از خود در RAM به جا می‌گذارند. وجود mobile SDK، طراحی برنامه‌ها و همخوان سازی آن‌ها با رابط کابری اوبونتو را تا حد بسیار زیادی آسان می‌سازد. ضمن اینکه نرم‌افزارهایی که برای نسخه موبایل اوبونتو ساخته می‌شوند، قابل اجرا در دیگر اعضای خانواده اوبونتو نیز هستند و در Ubuntu Software Center حضور خواهند یافت. اوبونتو از QML و OpenGL برای ساخت برنامه‌ها و از C++ ، C و Javascript به منظور کارایی هر چه بهتر و سرعت هر چه بیشتر استفاده می‌کند.

از نظر بازی و Gaming نیز می‌توان گفت که با وجود EA، Valve و Unity Technologies و همکاری میان آن‌ها و اوبونتو در آینده نزدیک دیگر هیچ نگرانی از این بابت وجود نخواهد داشت!

Ubuntu One نیز در اختیار شماست تا تمامی اطلاعات حیاتی خود را در سرورهای ابری و امن Ubuntu ذخیره کنید و در هر زمان که خواستید به آن‌ها دسترسی داشته باشید.
همچنین می‌توان برنامه‌های ریموت ویندوز را در کنار برنامه‌های بومی خود، در این پلتفرم اجرا کرد. تلفن مجهز به اوبونتوی شما می‌تواند با ابزار‌های مدیریتی استاندارد و صنعتی اوبونتو که مدیریت سرور‌ها، ساختار‌های پردازش ابری و اداره‌ سیستم‌های دسکتاپ را برعهده دارند مدیریت شود.

اپراتور‌ها نیز می‌توانند اوبونتو را به سلیقه خود تنظیم کرده و بدون شکستن رابط کاربری، از برند و لوگوی خود استفاده کنند و برنامه‌های خود را نصب کنند.

۳. سخت‌افزار

اوبونتو به گونه‌ای طراحی شده است که قابلیت اجرا بر روی انواع پردازنده‌های ARM و Intel x86 را داراست و قسمت اصلی سیستم‌عامل، پیرامون یک Android BSP (Board Support Package)‎‎ بنا شده است؛ بنابراین تولید کنندگان چیپ‌ست و سخت‌افزار دیگر نگران سرمایه‌گذاری یا ساخت بسته‌های پشتیبانی سخت‌افزاری برای اوبونتو نخواهند بود. درایورهای استفاده شده در اوبونتو، همان درایورهای اندروید هستند، پس می‌توان گفت در صورتی که تلفن شما مبتنی بر اندروید بوده و سخت‌افزار مناسب را دارا باشد، در اجرای اوبونتو با مشکلی مواجه نخواهد شد. کنونیکال همچنین قول داده است که امسال، اوبونتو را برای اجرا بر روی چندین دستگاه از جمله Galaxy Nexus آماده کند. پس به احتمال قوی تا چند هفته دیگر، باینری‌های این سیستم‌عامل به منظور نصب بر Galaxy  Nexus برای دانلود قرار خواهند گرفت.

سخت‌افزار‌های مورد نیاز یک تلفن همراه را به منظور اجرای اوبونتو را در جدول زیر ملاحظه می‌کنید:

نسخه موبایل اوبونتو این قابلیت را داراست که به عنوان دسکتاپ نیز اجرا شود. تنها کافیست موبایل خود را به یک کیبورد و مانیتور متصل کنید تا میزکار یونیتی نمایان شود! بعد از آن به انجام کارهای خود بپردازید و از موبایل-کامپیوتر خود لذت ببرید.

واکنش‌ها تا به این لحظه

واکنش‌های بسیاری تا به این لحظه شنیده شده است. بعنوان یک واکنش انتقادی وبسایت TechCrunch معتقد است: «اوبونتو در این زمینه موفق نخواهد بود، زیرا استراتژی اوبونتو در این زمینه، شباهتی به استراتژی موبایل ندارد، و مارک شاتلورث هنوز از زمینه دسکتاپ بیرون نیامده است. او فقط به دنبال این است که کسی که در قطار کنار دست وی نشسته است یک گوشی مجهز به اوبونتو در دست داشته باشد، و اینطور که پیداست هیچ علاقه‌ای در زمینه صنعتی و enterprise از خود نشان نداده است و در حال حاضر، تنها فعالیت اوبونتو در زمینه صنعت تنها در قسمت سرور نمایان شده است.».

PCMAG می‌گوید: «اوبونتو بدون سخت‌افزار چیزی جر یک پروژه مرده نخواهد بود. و مصداق این حرف را می‌توان با نگاه به پروژه‌های OpenMoko، Tuxphone، Wildseed و بسیاری دیگر دریافت. همچنین، دوره توسعه بیش از حد، عاملی دیگر است تا این سیستم‌عامل را زمین بزند. اوبونتو همانند فایرفاکس، وعده‌های بلند مدت می‌دهد و همین عامل کافیست تا از دیگر رقبا به جا ماند.»

این در حالیست که بعضی از کابران معتقدند اوبونتو توانایی آن را دارد تا با تمامی سیستم‌عامل‌های موبایل از جمله iOS، Android، Tizen و … رقابت کند یا حتی آن‌ها را کنار زند!

سخن آخر

معرفی اوبونتو به عنوان سیستم‌عاملی برای موبایل بی‌شک همه کاربران گنو/لینوکس را غافلگیر ساخته و میزان دسترس پذیری و کاربرد آن تا این لحظه همه را شگفت زده کرده‌است. همچنین  انتظار می‌رود که اولین نسل تلفن‌های مجهز به اوبونتو در سال ۲۰۱۴ وارد بازار شوند. امید است که در آینده نیز شامل چنین پیشرفت‌های بزرگ در دنیای گنو/لینوکس باشیم.

شما در مورد این سیستم‌عامل چه فکر می‌کنید؟ آیا آن را سیستم‌عاملی می‌بینید که توانایی رقابت با غول‌های بازار موبایل مانند Android و iOS را داراست؟ آیا در اختصاص دادن قسمتی از سهم بازار به خود موفق خواهد بود؟ نظرات خود را در قسمت دیدگاه‌ها با ما و جامعه کاربری در میان بگذارید.