سالی که گذشت سال بسیار خوبی برای دنیای نرمافزارهای آزاد و متنباز بود؛ سالی سرشار از پیشرفتها و تحولهای بنیادین آن هم به رهبری دنیای آزاد … در سال میلادی ۲۰۱۱، تحولات اساسی در زمینه رابطهای گرافیکی و میزکارها را شاهد بودیم. از تغییرات اساسی مفاهیم ارتباطی توسط میزکار گنوم گرفته تا تولد Unity و ابتکارات متعدد Linux Mint برای دستیابی به رابطی بهتر … از ظاهر که بگذریم، پیشرفتهای فناوری پردازش ابری به رهبری فدورا و اپنسوزه و نیز آزاد/متنباز شدن سیستمعاملهایی نظیر WebOS و بادا از دیگر رخدادهای چشمگیر بوده است. میتوان اینگونه تعبیر کرد که سازندگان در سطح کلان به اهمیت مشارکت و تکیه بر جامعه کاربری و برنامهنویسان آزاد پی بردهاند. گرچه این شرکتها چندان اهمیتی به اصل آزادی نمیدهند و بیشتر به این مدل توسعه بعنوان راهی برای پیشرفت مینگرند ولی خواسته یا ناخواسته روز به روز آزادیها بیشتر شده، انحصار نرمافزاری به حاشیه رانده میشود و توجه افراد بیشتری به بحث آزادی جلب میشود. حال این وظیفهی ماست که از اصل آزادی غافل نشویم و اصول آزادی نرمافزار را از یاد نبریم.
سال جدید را می توان سال بهتری برای نرم افزارهای آزاد و متنباز دانست. در این سال اگر اوبونتو را بر روی تلویزیون خود و یا آندروید را در حال اجرا در یخچال فریزر خانه خود دیدید اصلا نباید تعجب کنید! از هماکنون مشخص است که خیل عظیمی از تولیدکنندگان لوازم صوتی و تصویری و حتی لوازم خانگی همچون سامسونگ ، پاناسونیک و… برنامههایی دارند که از نرم افزارها و سیستم عاملهای آزاد و متنباز برای لوازم الکتریکی هوشمند خود استفاده کنند. یکی از این دلایل می تواند آن باشد که این نرم افزارها و سیستم عاملها به دلیل باز بودن سورس برنامه (بعنوان یکی از اولین اصول آزادی) و همچنین رایگان بودن در اکثر مواقع، به گرینهای مقرون به صرفه برای این شرکتها تبدیل شدهاند؛ به گونهای که آندروید با گذشت زمان اندکی از زمان عرضه توانست به موفقیت چشمگیری دست یابد.
همین چند وقت پیش بود که کانونیکال در نمایشگاه CES که در لاسوگاس برگزار میشود، از Ubuntu TV با شعار TV for human beings پرده برداری کرد و توانست نظرات زیادی را به خود جلب کند. کاربران از تلوزیون خود انتظار سرگرم شدن، لذت بردن از فیلم، انجام کارهای بیشتر با کنترل از راه دور به شکل مناسب و کارا را دارند که اوبونتو با تکیه بر قدرت گنو/لینوکس می تواند تمام این نیازها را به بهترین نحو پوشش دهد. Ubuntu TV به همراه میز کار Unity 2D به همراه بهینهسازیهایی برای استفاده در تلوزیونهای هوشمند ارائه میشود که به راحتی میتوان آن را در نسخه دسکتاپ اوبونتو نیز نصب نموده و از آن بهره برد.
این حرکت جالب از طرف کنونیکال از چند جهت قابل بررسی است. اول، نشان داد که کانونیکال تفکری فراتر از بازار سنتی گنو/لینوکس بر روی دسکتاپها دارد – البته اوبونتو این حرکت را بسیار صریح و بیواهمه انجام داد. این حرکت نشان دهنده این نکته نیز هست که اوبونتو قصد دارد بازار بیشتری را علاوه بر کاربران گنو/لینوکس و یا حتی کاربران کامپیوتر برای خود رقم بزند و حتی به کاربران خانگی و تلوزیون هم می اندیشد. همچنین این حرکت میتواند به کاربران نشان دهد که این اوبونتو است! و آن ذهنیت غلط دشواری استفاده از گنو/لینوکس را در ذهن کاربران بشکند! و همچنین به نظر میرسد این حرکت به خوبی در حال اجرا و شروع شدن است؛ چرا که کانونیکال مکانی را برای معرفی این کار در نظر گرفت که یکی از بزرگترین رویدادها در زمینه محصولات الکترونیکی و دنیای دیجیتال همه ساله در آن برگذار می شود.
البته مدیاسنتر قدرتمند و پرسابقهای همچون XBMC نیز میتواند یک گزینه آزاد و مناسب برای کاربرانی باشد که می خواهند از امکانات چند رسانهای بر روی تلوزیون خود و دیگر دستگاه ها همچون Apple TV استفاده کنند. XBMC مدیا سنتری است که قابلیت نصب بر روی اکثر سیستمعاملها را داراست و حتی میتوان آن را به صورت یک فایل ISO از سایت آن دریافت نموده و به صورت دیسک زنده (XBMC Live CD) از آن استفاده نمود.
همچنین در سال ۲۰۱۱ شاهد حضور پلاسما اکتیو، Tizen، منبع باز شدن Bada، و خبر ادغام بادا و Tizen بودیم که این نوید را میدهند که سال آینده سال پربارتری برای دستگاههایی باشد که از گنو/لینوکس و نرم افزار های آزاد به عنوان سیستم عامل خود استفاده می کنند. سرمایهگذاری و پشتیبانی شرکتهای بزرگی چون سامسونگ و اینتل از بنیاد لینوکس نیز نوید آن را می دهد که این حرکات به صورت جدیتر دنبال شده و سریعتر وارد چرخه مصرف کاربران شوند.
همچنین لینوکس چه در قالب آندروید و چه در قالب نرمافزارها و سیستمعاملهای دیگر بر روی خیل عظیمی از دستگاههای هوشمند از یخچال فریزر گرفته تا اجاقگاز مورد استفاده قرار خواهد گرفت! با تمام مشکلاتی که بر سر راه آینده نرم افزارهای آزاد و متن باز وجود دارد، سال ۲۰۱۲ سال پربارتری برای دستگاه هایی که از گنو/لینوکس ، لینوکس و سایر نرم افزارهای آزاد استفاده می کنند ، خواهد بود.
یکی از کلیدیترین عوامل موفقیت نرم افزارهای آزاد در سالهای اخیر را میتوان به عواملی چون شفاف بودن برنامهها به دلیل وجود کد منبع، امکان تغییر کد و تناسب آن مبتنی بر نیازهای شرکتهای سازنده سخت افزارها و محصولات، و از همه مهمتر صرفه جویی در هزینهها نسبت داد.