اینترنت در ایران واقعا مظلومه.

اینجا اینترنت به عنوان یک ابزار تفننی شناخته میشه و گاهی اوقات هم به عنوان یک معضل. و متاسفانه به نظر میرسه که هر روز این وضع داره بدتر میشه. یک دوستی می‌گفت وظیفه ماست که در این مورد اطلاع رسانی کنیم تا بلکه صدامون به گوش کسی برسه که دستش به جایی میرسه …

اینجا به مناسبت های مختلف نظیر 22 بهمن و روز قدس و سالگرد انتخابات و … اینترنت دچار اختلال میشه. طوری که تقریبا از اینترنت جز پروتکل http چیز دیگه ای باقی نمی‌مونه. و هیچ نهاد و ارگان و سازمانی هم مسئولیت این اختلالات رو به عهده نمی‌گیره.
شاید برای کاربران عادی عمق این فاجعه مشخص نباشه ولی این اختلالات میتونه خسارات جبران ناپذیری برای شرکت ها و صنایع وابسته به اینترنت داشته باشه. مثلا پرداخت های اینترنتی رو در نظر بگیرید که به خاطر قطعی https می‌تونه باعث لغو یک قرارداد یا آزاد شدن یک دامنه و یا خیلی مشکلات دیگه بشه. برای نمونه ما برای پرداخت هزینه یک سرور اختصاصی برای یک مشتری به خاطر اختلال بوجود آمده دچار مشکل شدیم. از یک طرف باعث بد قولی و بی اعتبار شدن ما پیش مشتری میشه از طرفی هر روز تاخیر در راه اندازی سرور کلی خسارت به مشتری وارد میکنه و در نهایت تاخیر در پرداخت باعث اضافه شدن جریمه تاخیر به قرارداد و بد حساب شدن ما میشه. یا یک نمونه دیگه عدم دسترسی مشتری های هاستینگ به پنل مدیریت هاستشون به خاطر اختلال https هست. که باعث نارضایتی مشتری‌ها میشه. از طرفی اختلال در دسترسی SSH به سرورها هم مشکلات عدیده ای رو برامون بوجود میاره.
یک نمونه دیگه هم بسته شدن دسترسی به فایل های فلش خارج از کشور بود که باعث شده بود یکسری گزارشات و امکاناتی که با استفاده از فلش تولید شده بود از کار بیافتند. این مورد هم علاوه بر اینکه کلی از مشتری ها رو شاکی کرده بود کلی وقت هم از تیم فنی گرفته شد تا پی به علت اشکال ببرند.
آخرین نمونه هم امروز بود که به خاطر اشکال دسترسی https امکان تمدید و ثبت دامنه IR وجود نداره و معلوم هم نیست کی درست بشه. خوشبینانه ترین حالت اینه که 48 ساعت این قطعی ادامه داشته باشه و همین قدر کافیه تا کلی خسارت به مالکان دامنه های درحال انقضا وارد بشه. خلاصه از این دست مشکلات و خسارات بسیارند و هیچ کس مسؤلیت این خسارات رو بعهده نمی‌گیره.

مشکل دیگه ای که اینترنت ایران باهاش مواجه هست قطعی‌ها و کندی‌های مکرر به خاطر پاره شدن کابل و یا اختلالات زیرساختی هست. در این مورد از لحاظ فنی من اظهار نظر نمیکنم ولی مسلما باید راهی وجود داشته باشه که با پاره شدن یک کابل کل اینترنت یک منطقه از کشور برای چند روز دچار قطعی و اختلال نشه. البته شایعاتی هم هست که قطعی کابل بهانه هست و اختلالات دلایل سیاسی داره. هر چی که هست تا وقتی این مشکلات هست پیشرفتی هم توی این صنعت دیده نخواهد شد. نمیشه انتظار داشت که بخش خصوصی به این بازار بی ثبات اطمینان کنه و مثلا بیاد اینجا دیتاسنتر راه اندازی کنه در حالی که میشه با هزینه خیلی کمتر و کیفیت خیلی بیشتر این خدمات رو از خارج تهیه کرد.

مشکل دیگه ای که کاربران اینترنت ایران ازش رنج می‌برند محدودیت 128 کیلوبیتی سرعت دسترسی برای کاربران خانگی هست.
این طرز تفکر که این سرعت برای مصارف خانگی کافیه از اونجا ناشی میشه که مسئولین مربوطه تصور میکنند تنها کاربرد اینترنت چت کردن و دوستیابی و در نهایت بازدید از چند صفحه وب هست و خلاصه اینکه تصور میکنند اینترنت یک ابزار تفننی است.
الان دنیا به جایی رسیده که از سیستم عامل های تحت وب و سرویسهای ابری (cloud) و اپلیکشن‌های تحت وب استفاده میشه در حالی که ما حتی درک درستی هم از این مفاهیم نداریم. البته اگر اکثریت مردم ما جز چت و دوستیابی استفاده‌ی مفید دیگری از اینترنت نمی‌کنند به این خاطر است که با این سرعت کاری غیر از این هم نمی‌شود کرد. در واقع ما با اعمال این محدودیت مانع از ظهور و رشد کاربردهای مفید اینترنت می‌شیم.

مشکل بعدی اینه که هر روز شاهد مسدود شدن دسترسی به سایت‌ها و سرویس‌های مختلف هستیم. گرچه وجود فیل+ترینگ لازمه ولی نباید سایت ها و سرویس های مفید رو به خاطر اثرات مخربی که ممکنه داشته باشند مسدود کرد. از جمله این موارد سرویس های اجتماعی و کلا سایت‌های وب دویی هستند که محتواشون توسط کاربرهاشون تامین میشه. مشکل نظام با سرویس های وب دویی از اونجایی ناشی میشه که اکثریت حاکم بر جامعه با اکثریت حاکم بر شبکه های اجتماعی صد و هشتاد درجه اختلاف داره. ما در واقع با مسدود کردن این سرویس ها کلا صورت مسئله رو پاک می‌کنیم. راه حل این مشکل بالا بردن ضریب نفوذ اینترنت و فرهنگ سازی برای دسترسی عموم مردم به اینترنت و در نتیجه کم کردن فاصله بین جامعه مجازی با جامعه حقیقی هست.

تحریم های روز افزون از طرف شرکت ها و سرویس های خارجی هم که قوض بالا قوض شده.
در این مورد به نظر من همون طور که نظام برای مسدود کردن سایت های مخرب سرمایه گذاری میکنه باید برای فراهم کردن امکان دسترسی به سایت های مفیدی که از اون طرف مسدود شده هم سرمایه گذاری کنه.

معضل آخر هم سیاست های غلط دولت و سازمان های ذیربط در مورد اینترنت هست. سیاست‌ها و تصمیمات غلطی که بعضا بیشتر به طنز شبیه هست. مواردی نظیر طرح ساماندهی، اینترنت ملی، ایمیل ملی، موتور جستجوی ملی، دیتاسنتر ملی و … . قطعا داشتن سرویس های بومی اینترنت خیلی خوبه و حتی ضروریه. کافیه گوگل دسترسی کاربران ایرانی رو مسدود کنه تا اهمیت موضوع روشن بشه. پس در اینکه رسیدن به این اهداف باید جزو برنامه ‌های اصلی دولت باشه شکی نیست. اما این اهداف اهدافی نیستند که یک شبه محقق بشوند. با یارانه و وام و … هم نمیشه با غول های اینترنتی مثل گوگل و یاهو رقابت کرد.
وظیفه دولت فراهم کردن زیر ساخت ها و بستر سازی و حمایت از بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در اینترنت هست. قطعا اگر زیرساخت‌ها اصلاح بشه و اینترنت بستر امنی برای سرمایه گذاری باشه و قوانین دست و پاگیر و هزینه های سرسام آور برای شرکت‌های خصوصی نداشته باشه میتونیم در عرض 5 سال سرویس های بومی و در عرض 10 سال سرویس های بین المللی قابل رقابت با دنیا داشته باشیم.

خلاصه اینکه اگر اینترنت جایگاه واقعی خودش رو پیدا کنه میتونه باعث ایجاد شغل به صورت مستقیم و غیر مستقیم برای چند ده هزار نفر بشه، میتونه ارز آوری های کلان داشته باشه، میتونه سطح آگاهی‌ و دانش عمومی جامعه رو بالا ببره، میتونه باعث افزایش کیفیت زندگی، کاهش ترافیک و کاهش هزینه‌های اضافی و تسهیل در ارائه خدمات مختلف بشه و از همه مهمتر اینکه میتونه تاثیر مستقیم و چشمگیر در افزایش سرعت رشد علمی کشور داشته باشه.

به هر حال امیدوارم روزی برسه که مسئولان به اهمیت این موضوع پی ببرند و ما شاهد اینترنتی در شأن مردم ایران باشیم.