سلام خدمت خوانندگان بلاگ! بالاخره ایام امتحانات و … پشت سر گذاشته شد و بعد از مدت‌ها وقت نوشتن بلاگ آزاد شد 😁 امروز بحثی تو گروه IrPython پیش اومد که دیدم واقعن این بحث اخلاق و کپی‌رایت خیلی بحث مهمیه و باید بهش پرداخته بشه! ازونجایی که مطلب ممکنه طولانی هم بشه، یه ادامه مطلب میذارم که مشکلی تو خود بلاگ پیش نیاد 😄
اصن منظور از کپی‌رایت چیه؟
اول از همه بهتره مشخص کنم که منظورم از کپی‌رایت چیه، چون ممکنه یسری گنو/زامبی بریزن منو بزنن که کپی‌رایت توطئه سرمایه‌داری برای تضمین تداوم چپاول ………. هست 😐
هر کسی که یه «چیزی» تولید می‌کنه، از لحاظ منطقی صاحب اونه و می‌تونه شرایطی برای استفادش تعیین کنه (منطقا این حق بدیهی اون شخصه). حالا اگر اون «چیز» یه نرم‌افزار و محتوا باشه، بدیهتا هنوز یسری حقوقی نسبت به اون داره و می‌تونه یسری شرایط استفاده از همون تولیدیشو تعیین کنه! مثلا باید این میزان بابت این مقدار استفاده فلان مقدار پول پرداخت شه و «اجازه» «کپی» تا انقد هست و به این روش می‌تونین کپی کنین و … خوب دیدین که اکثر شرایط در مورد «کپی» اون نرم‌افزار یا محتوا هست و برای همین بهش میگن «حق کپی» یا لایسنس (مجوز) برنامه! به همین ترتیب خود GNU General Public License خودش یجور کپی‌رایت هست که داره تحمیل میشه.
تا الان که دیدین که منطقیه که این حقوق رعایت بشه و رعایت نشدنش مثل بیگاری یا دزدی از صاحب اثره! خب بریم بهونه‌هایی که ملت برای کرک و پایرت کردن میارن:
ما رو تحریم کردن حقشونه (اخلاقی میشه)!
خب مشخصن این دلیل اصن منطقی نیست! مثل اینه که بگیم که کسی که پوشش مطابق میل ما نیست حقشه بهش تجاوز شه که مشخصا خیلی غیر منطقیه! این قضیه تحریم اصلا بحث سیاسیه و دولت اونا مجبورشون می‌کنه که نفروشن (البته شرکتای اروپایی با چندتا صحبت کردم، با ایرانیا مشکلی نداشتن 😁)
ما رو تحریم کردن نمی‌تونیم بخریم ازشون
این حرف هم مثل اینه که یکی ما رو راهمون نمی‌ده تو مغازش، ما هم بریم ازش دزدی کنیم! مشخصا فقط بهونس و می‌خواد کار اشتباه رو توجیه کنه. خب اگه واقعن نمی‌تونین بخرین، می‌تونین از نرم‌افزارای جایگزین استفاده کنین، یا گیفت‌کارت اون استوری که توش فروخته میشه رو بخرین و نرم‌افزارتونو بخرین! یه راه دیگه هم هست که با کمک wirexapp.com یه ویزاکارت مجازی بگیرین و با بیتکوین شارژش کنین و خرید کنین.
نرم‌افزارا گرونن نمی‌تونیم/زورمون میاد بخریم
باز هم این بهونس! مثلا فلان لپتاپ گرونه شبانه میرین از فروشگاه می‌دزدینش؟ مشخصا میرین یه لپتاپ ارزون‌تر که پولتون بهش میرسه می‌خرین. نرم‌افزار هم همینه! شما مثلا پولت به خرید مایکروسافت آفیس نمی‌رسه یا اصن نمی‌خوای بابتش پولی بدی، برو اصن LibreOffice نصب کن که هم رایگانه هم آزاد! تهش هم خوشت اومد یه مقدار کمی بهش کمک مالی کن! یا مثلا پول ویندوز نداری، یا سری بعد سیستمی که می‌خری، سیستمی بخر که روش ویندوز هم باشه، یا برو از سیستم‌عاملای رایگان مثل توزیع‌های لینوکس استفاده کن.
مثال عینیش، معلم زیست راهنمایی ما بود (کارش هیچ ربطی به کامپیوتر نداشت ولی از طریق ایشون اصن با لینوکس آشنا شدم 😁) و دیدم که ویندوز نداره و قضیه رو که پرسیدم خودش گفت به خاطر «قضایای اخلاقی کرک کردن و دزدی» رسید به اینکه اوبونتو بریزه خودشو راحت کنه!!
همه کرک می‌کنن / قانون کپی‌رایت نداریم
در جواب این هم میشه خیلی ساده گفت که یه کار غلط همیشه غلطه! حالا همه اونو انجامش بدن یا قانونی علیهش نباشه، بهش مشروعیت نمی‌بخشه و اونو تبدیل به کار درست نمی‌کنه 😕! مثلا از نظر کسی که مسلمونه، حالا تو یه کشور نامسلمون زندگی کنه و عرف این باشه که ماه رمضون روزه نگیرن، آیا درسته که ایشون به اعتقادش عمل نکنه و بگه کی‌به‌کیه و روزه نگیره؟ این هم مثل همونه دقیقا!
فقط می‌خوام کارم راه بیفته
این یکی از واهی‌ترین بهونه‌ها هست 😆 آخه دوست عزیز وقتی که می‌خوای کارت راه بیفته، چرا نمیری از معادل آزاد یا حداقل رایگان استفاده کنی؟؟ مثل اینه که عجله داریم و مثل بازی GTA با ماشین بیایم تو پیاده‌رو و ملت رو زیر بگیریم تهش بگیم عجله‌داشتیم باید کارمون راه میفتاد! در نتیجه میشه هم کارمون راه بیفته هم اخلاق (و یا قانون بعضا) رو زیر پا نذاریم.
ما که کسب درآمد نمی‌کنیم / اگر از کرک استفاده نکنم، نمی‌تونم پروژه دانشگاه رو انجام بدم!
رد این بهونه به چند بخش تقسیم میشه:
- آیا کاری که باهاش انجام میدین، آزاده و یا آزاد منتشر میشه؟
اگه پروژه قراره آزاد باشه، احتمال خوبی هست که خود برنامه‌نویس یه لایسنس جدا برای پروژه‌های آزاد داشته باشه! مثل همین جت‌برین که به پروژه‌های آزاد لایسنس رایگان میده! نکته اینجاس که در این حالت شما «اجازه» کار با اپ رو گرفتین! - آیا برای کار دانشگاه هست؟
اگه برای کار دانشگاه هست که اصولا دانشگاه وظیفه داره بهتون لایسنس اون نرم‌افزار یا محتوا (ویدئو و …) رو بده و باید ازشون درخواست کنین؛ از اون طرف‌هم اپ‌ها یا سرویس‌های معروف مثل گیت‌هاب، با کارت یا ایمیل دانشجویی بهتون سرویس رایگان هم می‌دن! پس خودتون باید برین دنبالش! - آیا قراره به درآمد برسین؟
اگر هم قراره که به درآمد برسین، می‌تونین تو کوتاه‌مدت (۱ ۲ ماه) از تریال اون استفاده کنین، و اگه هم قراره دیر به درآمد برسین، به بخش «نرم‌افزارا گرونن نمی‌تونیم/زورمون میاد بخریم» مراجعه کنین.
فعلا بهونه‌هایی که دیده‌بودم و به ذهنم می‌رسید همینا بود، اگه چیز دیگه‌ای شنیده بودین زیر همین پست کامنت بذارین به متن اضافه کنم =)))
در پایان هم بگم که این مطالبی که بالا گفته‌شد صرفا جهت رد بهونه‌های نقض کپی‌رایت و به اصطلاح اخلاقی کردن و شرعی کردن کار اشتباه بود و جهت این نبود که حتما کپی‌رایتو رعایت کنین! ممکنه هرکی خواست رعایت نکنه ولی نیاد اینکارشو توجیه کنه و دلیل بیاره واسش؛ قبول کنه کارش اشتباهه و تا حد امکان خودش هم رعایت کنه! خود بنده هم ممکنه ۴ ۵ تا اپ کرک شده تو لپتاپم دیده بشه، ولی در کل تلاشم اینه که اول اگه اپ آزادی مثل atom بود ازون استفاده کنم و اگه کار باهاش سخت شد بیام طرف نرم‌افزار انحصاری و کرک دیگه آخرین گزینه از روی ناچاری باشه!
پ.ن: راستی اینم بگم که کرک کردن (یکی از روش‌های رایج «دزدی» نرم‌افزار) علاوه بر این که کار درست و اخلاقی نیست، از لحاظ امنیتی هم ممکنه مشکلی بوجود بیاره! برای مثال سیستمتون می‌تونه به بات نت تبدیل بشه یا در کمترین حال ازش برای ماینینگ بیتکوین استفاده شه.
